Tου Ματθαίου Τσιμιτάκη
Το θέμα της ασφάλειας κατά τη χρήση του Διαδικτύου διαπλέκεται με μια σειρά από κεφαλαιώδη ζητήματα για την ίδια την ανάπτυξη του Μέσου, όπως είναι η προστασία της ιδιωτικότητας των επικοινωνιών, η εξάρτηση από την κατάχρησή του και τα προβλήματα υγείας που αυτή δημιουργεί, το θέμα της προστασίας από κακόβουλο λογισμικό, όπως είναι οι ιοί, και το θέμα της ύπαρξης ποιοτικού περιεχομένου που μπορεί να κατευθύνει την ασφαλή χρήση από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως είναι τα παιδιά.
Η 5η Φεβρουαρίου έχει καθιερωθεί ως παγκόσμια ημέρα εορτασμού της ασφαλούς πλοήγησης στο Διαδίκτυο. Στην Ελλάδα το θέμα επικεντρώνεται στη χρήση του Διαδικτύου από παιδιά και εφήβους – τους κινδύνους και τα μέτρα προστασίας που πρέπει οι γονείς να λαμβάνουν. Ο λόγος είναι ότι οι νέοι αποτελούν την πιο δυναμική κοινωνική κατηγορία χρήσης του. Είναι χαρακτηριστικό πως, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΟΒΕ, περίπου οι μισοί Ελληνες χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο, όμως το ποσοστό ανεβαίνει στο 80% στις ηλικίες 16-24 ετών.
Οι κίνδυνοι με τους οποίους έρχονται αντιμέτωπα παιδιά και έφηβοι αφορούν την πρόσβαση σε παιδοφιλικό περιεχόμενο, επικοινωνία με αγνώστους και εκβιασμούς ή αυτό που λέγεται cyber bullying (διασυρμός ενός εφήβου από συνομηλίκους του online). Στο συνέδριο που διοργανώθηκε στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών την περασμένη βδομάδα, υπό την αιγίδα του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και τη στήριξη του Γραφείου Ενημέρωσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, τονίστηκε ότι το υπ” αριθμόν ένα πρόβλημα είναι αυτό της εξάρτησης. Σύμφωνα με τα στοιχεία της γραμμής “υποΣΤΗΡΙΖΩ”, του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου και της Μονάδας Εφηβικής Υγείας (ΜΕΥ) της Β” Παιδιατρικής Κλινικής του Νοσοκομείου Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού», φαίνεται ότι από τα 5.000 αιτήματα για βοήθεια που δέχτηκαν κατά την περίοδο 2009-2012 το 37% αφορούσε την εξάρτηση η οποία προκαλεί προβλήματα στην καθημερινότητα παιδιών και εφήβων, ενώ ακολουθούν αιτήματα σχετικά με την παροχή συμβουλών για την αναζήτηση πληροφοριών (33%), προβλήματα επικοινωνίας στα κοινωνικά δίκτυα (7%), κλοπής προσωπικών δεδομένων (5%), έκθεσης σε επικίνδυνο περιεχόμενο (5%), ενώ τελευταία καταγράφεται η διαδικτυακή βία (4%).
Από τα παραπάνω η γραμμής βοήθειας παρέπεμψε 792 υποθέσεις στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, 854 υποθέσεις στο Νοσοκομείο Παίδων, ενώ συνέστησε συμβουλευτική σε 2.771 περιπτώσεις. Αντίστοιχη είναι και η εικόνα των στοιχείων τού safeline, που σε συνεργασία με το “υποΣΤΗΡΙΖΩ” και το saferinternet.gr αποτελούν το τρίπτυχο της προστασίας παιδιών αλλά και ενηλίκων στο Διαδίκτυο. Σύμφωνα με το safeline, το 2012 καταγγέλθηκαν 1.956 περιστατικά εκ των οποίων τα 334 αφορούσαν παραβίαση προσωπικών δεδομένων, 136 οικονομικά εγκλήματα και 109 σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Unicef και παρά την πεποίθηση ενός τμήματος της κοινής γνώμης, δεν επιβεβαιώνεται ο φόβος ότι όλα τα παιδιά βρίσκονται σε κίνδυνο από τη χρήση του Διαδικτύου. Είναι χαρακτηριστικό πως κατά την πρόσφατη εκδίκαση της πλέον γνωστής υπόθεσης ψηφιακών δικαιωμάτων στη χώρα μας πριν από λίγες μέρες, η εισαγγελέας χαρακτήρισε το Internet στο σύνολό του ένοχο και επικίνδυνο. Τόσο από τις τοποθετήσεις των περισσότερων ομιλητών όσο και από τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν προκύπτει εύλογα πως η ασφαλής πλοήγηση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αμιγώς αστυνομικά, αλλά απαιτεί ένα πλέγμα πολιτικών που θα πρέπει να περιλαμβάνουν την παραγωγή ποιοτικού περιεχομένου και δικτύων για συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, την ύπαρξη ρυθμιστικού πλαισίου για την προστασία των επικοινωνιών αλλά και την εκπαίδευση των εφήβων ώστε να αναπτυχτεί ασφαλής κουλτούρα χρήσης.
Aποτελεί το πιο εξελιγμένο μέσο άσκησης των ελευθεριών της έκφρασης
Αντώνης Μπρούμας Δικηγόρος ειδικευμένος στα ψηφιακά δικαιώματα
Από νομικής σκοπιάς ο χώρος του Διαδικτύου έχει κάποιες ιδιαιτερότητες μεν, όμως δεν διαφέρει από οποιονδήποτε άλλον κοινωνικό χώρο, άρα δεν μπορεί παρά να ισχύει το ίδιο νομικό καθεστώς. Η ιδιαιτερότητα συνίσταται στο ότι αποτελεί το πιο εξελιγμένο μέσο άσκησης των ελευθεριών της έκφρασης και της δημιουργικότητας – ελευθεριών που εγγυώνται οι σύγχρονες δημοκρατικές κοινωνίες. Υπάρχει μια τάση από την πλευρά της δικαιοσύνης και των κατασταλτικών μηχανισμών να υπερτονίζεται η εγκληματική χρήση του και να υποβαθμίζεται η δημιουργική του. Η ασφάλεια είναι για κάθε σύγχρονη κοινωνία το αγαθό εκείνο που εγγυάται την άσκηση των ελευθεριών μας και όχι ξεχωριστό από αυτές ή ακόμα υπέρτερο και αυτό ισχύει και για την κοινωνία της πληροφορίας. Η καταστολή του εγκλήματος πρέπει να γίνεται και εδώ στη βάση του τυπικού νόμου, δηλαδή για συγκεκριμένους λόγους δημοσίου συμφέροντος, χρησιμοποιώντας μέσα τα οποία δεν θίγουν τον πυρήνα των δικαιωμάτων των χρηστών, όπως επιτάσσει ο νομικός μας πολιτισμός.
Οι browsers δεν μας προστατεύουν από κακόβουλο λογισμικό
Παύλος Σπυράκης Διευθυντής Ερευνητικού Ινστιτούτου Υπολογιστών (ΕΑΙΤΥ)
Τα προβλήματα που σχετίζονται με την ασφάλεια στο Διαδίκτυο χωρίζονται χοντρικά σε τέσσερις κατηγορίες: Προβλήματα κατά την πλοήγηση, το κατέβασμα αρχείων, την προστασία της ιδιωτικότητας και τη συμπεριφορά στα κοινωνικά δίκτυα. Οι browsers που χρησιμοποιούμε σήμερα δεν μας προστατεύουν ικανοποιητικά από κακόβουλο λογισμικό, το οποίο μπορεί να κρύβεται σε ιστοτόπους που επισκεπτόμαστε. Ιδιαίτερα σε sites τζόγου ή πορνογραφικού περιεχομένου υπάρχουν σχεδόν πάντοτε ιοί και άλλα κακόβουλα προγράμματα που στρέφονται κατά της ιδιωτικότητας. Ανάλογο πρόβλημα υπάρχει και με το κατέβασμα αρχείων. Επαφίεται στον χρήστη και την ενημέρωσή του να προλαμβάνει τέτοιες απειλές. Συνίσταται στις ιδιωτικές επικοινωνίες να χρησιμοποιείται κάποιο είδος κρυπτογράφησης, ώστε αυτές να μην καταγράφονται και παρακολουθούνται, αν και αυτό τίθεται εν αμφιβόλω στον βαθμό που οι πληροφορίες μας βρίσκονται σε κάποιο εταιρικό cloud. Αυτό είναι ένα ανοιχτό ζήτημα για την ερευνητική κοινότητα και είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για εταιρίες που προτιμούν αυτή τη λύση. Το σοβαρότερο όλων όμως είναι το πρόβλημα της επικοινωνίας των παιδιών μέσω των social media, όπως το facebook. Εκεί ελλοχεύουν κίνδυνοι από την υπερέκθεση προσωπικών πληροφοριών και την επικοινωνία με αγνώστους. Θα πρέπει να σκεφτεί σοβαρά το υπουργείο Παιδείας την εισαγωγή ειδικού μαθήματος στις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου.
Πως θα αντιμετωπίσετε online απάτες
Εχετε σίγουρα λάβει το μέιλ που σας ειδοποιεί ότι κάποιος μακρινός θείος σάς άφησε αμύθητη περιουσία σε κάποια χώρα της υποσαχάριας Αφρικής και ο αποστολέας (δήθεν υψηλόβαθμο στέλεχος κάποιας τράπεζας) σας προτείνει να μοιραστείτε τα χρήματα για να μην καταλήξουν στο αφρικανικό κράτος. Εχετε ακόμα λάβει το μήνυμα που σας ζητάει να στείλετε το password σας στο facebook, την google, την τράπεζά σας κ.α. προκειμένου να ανανεωθούν αρχεία ή να λυθεί κάποιο τεχνικό πρόβλημα. Και ελπίζουμε να μην τα έχετε στείλει, γιατί αποτελούν καραμπινάτη απάτη.
Στο εξωτερικό η συζήτηση φέτος επικεντρώνεται περισσότερο στις απάτες online και λιγότερο σε ζητήματα παιδικής πορνογραφίας ή απειλών κατά της σωματικής ασφάλειας και της υπόληψης ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, όπως είναι τα παιδιά και οι έφηβοι.
Στο σχετικό site της google, που φέτος παρουσιάστηκε ανανεωμένο (www.google.com/goodtoknow), δίνεται έμφαση στην κλοπή προσωπικών δεδομένων. «Το ενδιαφέρον γύρω από τις απάτες είναι πως, ενώ όλοι αναρωτιόμαστε ποιος τις πιστεύει και την πατάει, κάποιοι πράγματι την πατάνε και γι” αυτό συνεχίζουν να υπάρχουν». Το φάρμακο δεν είναι άλλο από την ενημέρωση των χρηστών και την κατανόηση της επικοινωνίας στο Διαδίκτυο.
Στις συμβουλές της εταιρείας περιλαμβάνεται ακόμα η ανάγκη κρυπτογράφησης των ευαίσθητων πληροφοριών μας. «Κρυπτογραφήστε το gmail και τις αναζητήσεις που κάνετε, ώστε να μη μπορούν να καταγραφούν από τρίτους». Η λύση που προτείνεται είναι βεβαίως η τακτική ανανέωση του λογισμικού ασφαλείας, όπως είναι το antivirus και οι ενημερώσεις ασφαλείας browsers και λειτουργικών συστημάτων. Αξίζει να θυμάστε πως τα windows έχουν υπάρξει ιστορικά ιδιαίτερα ευαίσθητα σε τέτοια θέματα και αποτελούν στόχο τόσο hacking όσο και κακόβουλου λογισμικού. Η ασφαλέστερη επιλογή από αυτή την άποψη βεβαίως δεν είναι άλλη από την εκμάθηση και χρήση του ελεύθερου λειτουργικού Linux.
Ασφάλεια δεδομένων στο cloud
Η ιδέα του cloud computing προβάλλεται και προωθείται από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις πληροφορικής ως οικονομική και ασφαλής λύση για μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δεν μπορούν να επενδύσουν μεγάλα κονδύλια στη δημιουργία δικής τους υποδομής. Σύμφωνα όμως με μια νέα έρευνα, η οικονομία αυτή μπορεί να τους κοστίσει πολλαπλάσια. Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν στις ΗΠΑ απέδειξαν πως είναι δυνατό να κλαπούν δεδομένα, όπως εταιρικά αρχεία που συνήθως κρατιούνται μυστικά, μέσω του κοινού λογισμικού που χρησιμοποιείται στο cloud. Πραγματοποιώντας εικονική επίθεση οι ερευνητές κατάφεραν να κλέψουν κωδικούς ασφαλείας. Η συγκεκριμένη έρευνα χρησιμοποιεί μεν εξαιρετικά εξελιγμένο λογισμικό και πολύπλοκες διαδικασίες, όμως απέδειξε, σύμφωνα με το εξειδικευμένο περιοδικό «technololgy review», ότι ευαίσθητες πληροφορίες, όπως κωδικοί ή εταιρικά μυστικά, μάλλον δεν πρέπει να αποθηκεύονται σε cloud.
Πληροφορίες και πρακτικές συμβουλές για την ασφάλεια στο Διαδίκτυο
http://www.saferinternet.gr/
Ιστοσελίδα της Δράσης Ενημέρωσης και Επαγρύπνησης του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
http://www.safeline.gr/
Η SafeLine αποτελεί μία από τις τρεις δράσεις του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου, που υλοποιείται υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο του προγράμματος πλαισίου Safer Internet.
Γραμμή Βοηθείας ΥποΣΤΗΡΙΖΩ 80011 80015
Η Γραμμή απευθύνεται σε παιδιά & εφήβους και τις οικογένειές τους, παρέχοντας υποστήριξη και συμβουλές για θέματα που σχετίζονται με τη χρήση του Διαδικτύου, του κινητού τηλεφώνου και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών (παρενόχληση, εξάρτηση, επιβλαβές περιεχόμενο, παιδοφιλία κ.ά.)
http://www.google.com/goodtoknow/
Η σελίδα της Google για θέματα ασφάλειας κατά την πλοήγηση στο Διαδίκτυο είναι ίσως η πληρέστερη πηγή πληροφοριών (στα αγγλικά)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου